Lokalna determinacja: Historia ocalenia Nadmorskiej Kolei Wąskotorowej

Nadmorska Kolej Wąskotorowa, która dawniej była znana jako Gryficka Kolej Wąskotorowa (część nieistniejących już Pomorskich Kolei Dojazdowych) mimo burzliwych dziejów i realnego zagrożenia likwidacją w latach 90. XX wieku, dziś ponownie służy podróżnym, stanowiąc dobitny przykład znaczenia zaangażowania lokalnych władz w ratowanie i rozwój polskiego dziedzictwa kolei wąskotorowych. Obecnie, popularna wśród turystów, przemierza nadmorskie miejscowości w województwie zachodniopomorskim.

Nadmorska Kolej Wąskotorowa, która w latach 90. XX wieku stanęła w obliczu widma likwidacji, dzięki determinacji lokalnych władz odzyskała blask i obecnie przewozi turystów przez urokliwe nadmorskie miejscowości. Wiosenny rozkład jazdy na rok 2025 oferuje dwa codzienne (od maja, w kwietniu i marcu ,,wąskotorówka" kursuje tylko w wybrane dni) połączenia obsługiwane lokomotywą spalinową i trzema wagonami (dwoma pasażerskimi i jednym bagażowo-rowerowym), realizując kursy na trasach Gryfice – Pogorzelica – Gryfice oraz Trzęsacz – Pogorzelica – Trzęsacz.

Burzliwy okres

W latach 90. ubiegłego stulecia Nadmorska Kolej Wąskotorowa znalazła się w najtrudniejszym momencie swojej historii. Zły stan infrastruktury oraz przestarzały tabor stały się przyczyną poważnych rozważań PKP nad całkowitym zamknięciem linii. Kulminacyjnym momentem było podjęcie w 1999 roku decyzji o wstrzymaniu ruchu na odcinku Trzebiatów – Pogorzelica z powodu krytycznego stanu mostu na rzece Redze w Nowielicach. Decyzja ta zwiastowała ponurą przyszłość dla "wąskotorówki".

W tamtym czasie coraz silniej dochodziła do głosu świadomość historycznej i turystycznej wartości kolei wąskotorowej. Lokalni samorządowcy i pasjonaci podjęli zdecydowane kroki, protestując przeciwko planom likwidacji i akcentując potencjał linii.

Nowe życie

Przełom nastąpił na początku XXI wieku, kiedy to Gmina Rewal podjęła strategiczną decyzję o przejęciu Nadmorskiej Kolei Wąskotorowej, otwierając tym samym perspektywę jej odrodzenia. 29 maja 2002 roku kolej wąskotorowa powróciła do eksploatacji, już jako własność samorządowa, na trasie Gryfice – Trzęsacz – Rewal – Niechorze – Pogorzelica. Niestety, z powodu nierozwiązanej kwestii technicznej mostu na Redze, odcinek do Trzebiatowa pozostał nieczynny.

Dzięki aktywnemu zaangażowaniu gminy, skutecznemu pozyskiwaniu funduszy z Unii Europejskiej, zainicjowano kompleksowy proces rewitalizacji. Przeprowadzono remonty torowisk, zakupiono lokomotywę spalinową oraz wagony, a także odrestaurowano zabytkowe obiekty dworcowe i stacyjne

W roku 2013 powołano do życia spółkę Nadmorska Kolej Wąskotorowa Sp. z o.o. z siedzibą w Pogorzelicy, przy ulicy Leśnej 5 (w budynku dworca).

Obecny stan

Obecnie, po gruntownych remontach przeprowadzonych na początku obecnego wieku, zarówno infrastruktura, jak i tabor Nadmorskiej Kolei Wąskotorowej utrzymują się w dobrym stanie technicznym. Niemniej jednak, jej charakter sezonowy oraz ograniczona liczba kursów w ciągu dnia (jak wskazuje wiosenny rozkład jazdy na rok 2025, oferowane jest jedno połączenie dziennie na każdej z relacji), sprawiają, że kolej pełni obecnie przede wszystkim funkcję atrakcji turystycznej, a nie głównego środka transportu dla osób docierających pociągiem normalnotorowym do Gryfic i planujących dalszą podróż do nadmorskich miejscowości. Analizując rozkład, czas przejazdu z Gryfic do Pogorzelicy wynosi około 54 minut, co w połączeniu z ograniczoną częstotliwością kursowania podkreśla jej walory rekreacyjne. Charakterystyka taboru i infrastruktury, choć odrestaurowana, nie jest przystosowana do szybkiej i komfortowej podróży na dłuższych dystansach, co jest typowe dla kolei wąskotorowych o historycznym charakterze."

Pociąg zatrzymuje się na następujących stacjach i przystankach: Pogorzelica Główna, Pogorzelica Snadra, Niechorze Główne, Niechorze Latarnia, Śliwin, Rewal, Trzęsacz, Gryfice.

Historia Nadmorskiej Kolei Wąskotorowej jest inspirującym przykładem tego, jak determinacja lokalnych władz i społeczności może przyczynić się do ocalenia cennego elementu dziedzictwa technicznego i kulturowego. Dziś, odrodzona, stanowi ważną atrakcję turystyczną Pomorza Zachodniego, przypominając o bogatej historii kolei wąskotorowych w Polsce.

Źródło zdjęcia: Redakcja KoleoNews